Anna Batenburg (Xan)

Anna Batenburg (Xan) is de vrouw van Rindert Brandsma. Ze is in Engeland geboren, in het plaatsje Feltham, nabij Londen. Ze is de dochter van Gijsbertus Batenburg en Geertruida Spaargaren. 

Gijsbertus heeft na het overlijden van zijn vader met zijn halfbroer Cornelis en broer Arend het bollenbedrijf van zijn vader overgenomen. Na enkele jaren ontstaat er een conflict over de bedrijfsvoering en Gijsbertus stapt uit de firma. Hij vertrekt met zijn vrouw en dochter Leuntje naar Engeland, waar hij in de tomatenteelt gaat werken. Ze wonen in een arbeidershuisje aan de Twickenham Road in Feltham. Daar wordt Anna geboren. 

 Leuntje, Anna en Geertruida

Het huis staat letterlijk onder de rook van de zware industrie van Londen. Er is vaak zoveel smog dat Geertruida in haar handen klapt als de kinderen die buiten spelen, binnen moeten komen. Ze zijn namelijk niet te zien. Door de smog krijgt Geertruida veel last van keelontsteking. Daarop keert het gezin terug naar Nederland. Ze vestigen zich in Lisse, waar Anna verder opgroeit. Gijsbertus pakt zijn oude vak weer op, hij gaat als baasknecht werken bij een bollenbedrijf.

 Anna op de Openbare Bewaarschool (helemaal rechts met zwarte strik)

Alhoewel Anna goed kan leren, mag ze van haar ouders niet naar het vervolgonderwijs. Na een jaar extra lager onderwijs gaat ze werken als dienstmeisje in het gezin van gemeentesecretaris Zaneveld in Lisse. 

 
Anna als dienstmeisje/kindermeisje 

Als in aanloop naar de Tweede Wereldoorlog in augustus 1939 het Nederlandse leger wordt gemobiliseerd, vangen de ouders van Anna Nederlandse soldaten op die in hun dorp zijn gelegerd. Ze bieden hen een gastvrij thuis. Onder hen Rindert Brandsma uit Joure. Voor Rindert die uit een atheïstisch, socialistisch gezin komt een cultuurschok als hij in het christelijk gereformeerde, anti-revolutionaire gezin Batenburg terechtkomt. Maar hij voelt er zich al snel thuis en na enige tijd krijgt hij verkering met Anna.

 Anna Batenburg op 19-jarige leeftijd

De relatie verdiept zich en als de Arbeitseinsatz wordt ingevoerd, moet ook Rindert zich melden om verplicht in Duitsland te gaan werken. Hij komt in Berlijn terecht, waar hij in de Siemensfabrieken werkzaamheden verricht. Kans op verlof is er alleen als hij getrouwd zou zijn. Rindert schrijft Anna erover: het is hun enige kans om elkaar af en toe te zien. Anna en Rindert besluiten te gaan trouwen. Op 5 november 1942 trouwen ze eerst in het Gemeentehuis van Lisse en later in de Christelijke Gereformeerde Kerk. Het viel nog niet mee om alle papieren in orde te krijgen: Anna's geboortebewijs kon in verband met de oorlog niet in Engeland worden opgevraagd. De kantonrechter moest eraan te pas komen. Hij besloot dat het huwelijk kon worden voltrokken als Anna onder ede zou verklaren dat ze door de oorlog niet over de juiste papieren kon beschikken. En zo gebeurde het. Rindert kwam met verlof uit Berlijn: de trouwerij kon plaatsvinden.

Anna legt de eed af en maakt onbewust het V-teken

Kort na de bruiloft vertrekt Rindert opnieuw naar Berlijn, maar bij het eerstvolgende verlof besluit hij niet meer terug te keren. Hij duikt onder: eerst bij een boerenfamilie in Teuge, later bij zijn schoonouders in Lisse. Anna raakt in verwachting en in september 1944 wordt hun oudste zoon geboren. 

Na de oorlog vindt Rindert werk bij de Gemeentepolitie in Amsterdam en dus verhuizen Anna en hij naar Amsterdam. In eerste instantie wonen ze in bij Rinderts zus Aaltje en haar man Arend. Aaltje blijkt ernstig ziek en Anna verzorgt haar tot haar dood. Inmiddels is Anna opnieuw in verwachting. Het lukt Rindert om een woning te huren in de Rivierenbuurt: Kromme Mijdrechtstraat 67''.

Veel rust is Anna en Rindert niet gegund: de politionele acties in Nederlands-Indië vinden plaats en begin 1947 wordt ook Rindert uitgezonden. Anna blijft achter met twee kleine kinderen, in verwachting van de derde. Ze gaat tijdelijk weer bij haar ouders wonen. In Lisse wordt in oktober 1947 haar derde kind geboren.

Januari 1947: kort voor de uitzending

Omdat het leven alleen met drie kleine kinderen zwaar is en ze Rindert mist, schrijft Anna een brief aan Koningin Wilhelmina waarin ze aandacht vraagt voor haar situatie en aandringt op repatriëring van haar man. 

(tekst aanvullen)

Daar woont het gezin tot ze in het voorjaar van 1956 verhuizen naar een splinternieuwe woning in Amsterdam-Geuzenveld. Inmiddels hebben Anna en Rindert zeven kinderen. In 1957 wordt hun achtste kind geboren. 

Anna heeft een druk leven als moeder van een groot gezin. In de weinig vrije momenten luistert ze graag naar hoorspelen op de radio. Bovendien leest ze graag streekromans en houdt ze van borduren. 

(tekst aanvullen)